Blog

Van bestaanszekerheid via sociale duurzaamheid naar behoud van Molukse wijken

Van sociale duurzaamheid bestaan meerdere definities, wat ze allemaal gemeen hebben is dat het om waarden gaat; de waardering die je toekent aan de gemeenschap en leefomgeving waarin je woon, werk en recreëer. Met sociaal duurzaamheid als context kunnen bewoners in de Molukse wijken vanuit twee voor hen belangrijke kernwaarden: saamhorigheid en samenredzaamheid werken om hun bestaanszekerheid te vergroten zonder de zelfredzaamheid van haar leden uit het oog te verliezen en hun wijk – de bewoonde en natuurlijke leefomgeving – verduurzamen

Bestaanszekerheid ¹ stond in 2023 hoog op zowel de maatschappelijke als op politieke agenda en kreeg in de aanloop op de tweede kamer verkiezing de volle aandacht in de media. Diverse partijen hadden bestaanszekerheid tot een belangrijk verkiezingsthema gemaakt. Ook de partijen die de laatste verkiezing hebben gewonnen en het voor elkaar kregen om kabinet te vormen.

Bestaanszekerheid werd het eerste aandachtspunt in hun regeerprogramma van het kabinet Schoof. Een halfjaar na de troonrede werd bestaanszekerheid zowel in de tweede kamer als in de media geleidelijk aan verdrongen door andere meer actuele thema’s. Migratie en problemen met de opvang van asielzoekers; te kort aan betaalbare woningen; stokkende energietransitie en het stikstofprobleem zijn nu de actuele thema’s de maatschappelijke en politieke agenda bepalen .

Bestaanszekerheid is echter nog steeds een belangrijk aandachtspunt in het sociale domein. Zo hameren zorg- en onderzoeksinstellingen steeds vaker in de media op de gevolgen van bestaansonzekerheid van kwetsbare groepen, zoals: eenoudergezinnen, kwetsbare ouderen, kansarme gezinnen met een laag inkomen net boven de armoedegrens. De groepen die amper of helemaal geen geld meer over houden voor hun dagelijkse levensonderhoud als gevolg van stijgende woonlasten, zorg- of energiekosten Velen van hen geraken in armoede, hebben schulden, vereenzamen en verwaarlozen hun gezondheid ².

Hoewel het vergroten van de bestaanszekerheid nog steeds een speerpunt is van het kabinet Schoof, zal de beoogde lastenverlichting om die te vergroten weinig effect hebben op de sociale en economische leefomstandigheden van de kwetsbare groepen³ . Wijkgemeenschappen kunnen daarom beter zelf het initiatief nemen om de kwetsbare ouderen, eenoudergezinnen, kansarme jongeren in hun wijk te helpen aan extra aandacht, steun en zorg die ze nodig hebben.

Molukse wijkgemeenschappen zouden dat ook moeten doen om zo het sociale vangnet dat hun wijken nu al bieden voor de ouderen, eenoudergezinnen en kansarme jongeren te versterken, want als groep hebben ze al een ongunstige maatschappelijke positie (zie tekstkader) en zijn daarom eerder kwetsbaar voor sociale en economische veranderingen.

Anno 2025 ligt de gemiddelde leeftijd van de kwetsbare Molukse ouderen al ruim boven de 65+. De meeste van hen werken niet meer en zijn afhankelijk van een bijstandsuitkering of een AOW-uitkering eventueel aangevuld met een klein pensioen. Door lage inkomen is er een reëel kans dat hun bestaanszekerheid door de stijgende woonlasten, zorgkosten, energiekosten en heffingen onder druk staan.

Inzicht in de actuele situatie van de kwetsbare ouderen ontbreekt echter, waardoor niet kan worden vastgesteld of ze al voldoende aandacht, steun en zorg krijgen die ze nodig hebben om te voorkomen dat ze in armoede en schulden geraken. Hetzelfde geldt ook voor de andere kwetsbare groepen in de wijk, zoals: de eenoudergezinnen, jongvolwassenen en jongeren, die vaak een laag inkomen hebben of van een bijstandsuitkering moeten rondkomen.

Via een onderzoek kan niet alleen de ontbrekende kennis over de bestaanszekerheid van de kwetsbare groepen worden verworven maar ook van de andere wijkbewoners. Kennis die ook nodig is om hun wijken te verduurzamen, het sociale vangnet te versterken en de wijken te behouden voor de huidige en komende generaties die in de wijk willen blijven wonen.

---